Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Het versterken van de Pedagogical Content Knowledge in PAV: PCK-module voor student-leraren en leraren
Project Algemene Vakken (PAV) is een complex vak om te onderwijzen. Het is een geïntegreerd vak dat inhouden uit volgende uiteenlopende disciplines combineert:
- Nederlands,
- wiskunde,
- natuurwetenschappen m.i.v. STEM, …
Downloadbaar lesmateriaalNieuw -
Recht-vaardig in de klas: Rollenspel
Dankzij Recht-vaardig in de klas leren leerlingen de uitdagingen van justitie van binnenuit kennen. Eerst bekijken en analyseren de leerlingen een fictief proces. Ze leren over de rollen van de verschillende betrokkenen (rechter, advocaat, …
Downloadbaar lesmateriaal -
ySKILLS: Toolkit
De toolkit is verdeeld in vijf modules die elk verschillende aspecten van digitale competenties behandelen:
- Wat zijn digitale vaardigheden?
- Wat weten we uit onderzoek over digitale vaardigheden?
- Hoe meten we digitale vaardigheden?
- Survey resultaten …
Downloadbaar lesmateriaal -
Inter, iedereen overal: Lespakket over toegankelijkheid
Met dit lessenpakket wil Inter, het Vlaams expertisecentrum toegankelijkheid, leerkrachten ondersteunen en inspireren in het behandelen van het thema handicap en toegankelijkheid.
Het bijgevoegde lesmateriaal rond toegankelijkheid bestaat uit de …
Downloadbaar lesmateriaal (3) -
Eerste hulp bij reanimeren en defibrilleren: Affiche
Op deze affiche vind je het stappenplan van reanimeren en defibrilleren.
Downloadbaar lesmateriaal -
Young Plato: Educatief pakket
Dit is een educatief pakket van Blue Bird Docs naar aanleiding van de documentaire Young Plato van Neasa Ní Chianáin en Declan McGrath.
De film illustreert op unieke wijze dat het haalbaar is om met jonge kinderen te filosoferen en hun …
Downloadbaar lesmateriaal -
Vlaanderen in Cijfers 2023: Vlaamse openbare statistieken
Deze publicatie geeft aan de hand van een uitgebreide set Vlaamse openbare statistieken een kernachtig beeld van Vlaanderen.
De statistieken beslaan een ruime waaier aan thema’s en werden gegroepeerd in vier grote onderdelen:
- bevolking en …
Downloadbaar lesmateriaalAndere functie -
Nesters: Educatief pakket
Voor velen is gezond zijn een vanzelfsprekendheid, maar dat is niet zo voor iedereen. Er zijn duizenden jongeren die worstelen met fysieke maar ook psychische problemen, wat hun normale leven overhoop kan gooien. ED TV en Bednet maakten de …
Downloadbaar lesmateriaal -
Wereldwinkel op School: Opstartgids en actiefiches
Een Wereldwinkel op School, kortweg WoS, is een groep van jonge wereldburgers in actie. Het gaat om leerlingen, gesteund door een of meerdere leerkrachten, die actief verhalen verkopen aan hun medeleerlingen. Verhalen over mondiale ongelijkheid en …
Downloadbaar lesmateriaal -
De impact van de kledingindustrie op het klimaat en milieu: Lespakket
Wist je dat de mode-industrie verantwoordelijk is voor 10% van de broeikasgassen die worden uitgestoten door de mens?
Hoe komt het nu dat deze industrie zo nefast is voor het klimaat en het milieu? En waarom is er zoveel water nodig om …
Downloadbaar lesmateriaal (5) -
Aanpakken van desinformatie en het bevorderen van digitale geletterdheid: Handleiding
Praktische tips, werkplannen, inzichten en waarschuwingen die gebaseerd zijn op wat werkt op het gebied van digitale geletterdheid en onderwijs en opleiding.
Downloadbaar lesmateriaal -
De negentiende eeuwse klassenmaatschappij: Lespakket
Via de schilder- en beeldhouwkunst van de tweede helft van de negentiende eeuw vangen we binnen dit lespakket een glimp op van het leven in die periode. Zowel de wereld van gedistingeerde dames en heren als de wereld van mijnwerkers en …
Downloadbaar lesmateriaal