Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
The Fabelmans: Lesmap bij de film
In deze lesmap vind je verschillende ideeën om in de klas aan de slag te gaan rond de film The Fabelmans.
Los gebaseerd op het leven van de jonge Steven Spielberg. Na een filmvertoning wordt Sammy Fabelman verliefd op cinema. Met een camera in de …
Downloadbaar lesmateriaal -
Erfgoed: Audiovisueel materiaal voor secundair onderwijs
Wil je aan de slag met audiovisueel materiaal voor erfgoedlessen? Op Archief voor onderwijs vind je inspiratie rond erfgoed en STEM, erfgoed en Nederlands, erfgoed en burgerschap, erfgoed en historisch bewustzijn, iedereen erfgoedt & …
Video -
Westerbork: Praktische opdracht bij het bezoek
Deze praktische opdracht sluit aan bij een bezoek aan Westerbork. In deze opdracht maken de leerlingen een explainer, een filmpje waarin drie zaken aan bod moeten komen:
- een portret van iemand die in Westerbork heeft gezeten;
- een culturele uiting …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
European Film Factory: Europees educatief filmplatform
Op deze website vind je verschillende kortfilms, documentaires en films die je met je leerlingen kan bekijken. Naast de bijhorende educatieve pakketten, kan je als leerkracht ook gebruikmaken van de mogelijkheid om notities, fragmenten en mindmaps …
WebsiteLeerkracht, Ander -
Un Monde: Lesmap bij de film
In deze lesmap vind je verschillende ideeën om in de klas aan de slag te gaan rond de film Un monde.
Deze film maakt ook deel uit van Focus Franse Film en is voorzien van een pedagogische fiche voor de les Frans.
Nora gaat naar het eerste …
Downloadbaar lesmateriaal -
Digitaal leren in de pandemie: best practices uit het handboek
Tijdens het academiejaar 2020-2021 gaf de wereldwijde pandemie de Europeana-gemeenschap van opvoeders de kans om relevanter te worden in hun werk om digitale cultuur te integreren in leerpraktijken en om nog verder te groeien. Evenementen zoals de …
Vertaald door
Downloadbaar lesmateriaal -
Off the wall: Lesmap
Bekijk de documentaire Off the Wall. Laat jongeren reflecteren over oorlog, vrede, grenzen, muren en de Atlantikwall. Ze brainstormen over vluchten en hoe het voelt om altijd onderweg te zijn. De jongeren duiken in de geschiedenis van de Tweede …
Downloadbaar lesmateriaal (3) -
Mediawijsheid: Leerlijn
De Leerlijn Mediawijsheid vat samen welke mediawijze competenties een gemiddeld kind op elke leeftijd zou moeten ontwikkelen. Ze geeft een invulling aan de eindtermen en leerplannen volgens het kader van …
Downloadbaar lesmateriaal (43) -
Film en beeld in afstandsonderwijs
Wil je je leerlingen iets anders aanbieden dan Netflix en laten zien wat de alternatieven zijn? Wil je hen bedreven maken in de wetten van de film en de beeldtaal? Bekijk het aanbod.
Artikel -
Musea zetten hun deuren digitaal open met aangepast lesmateriaal
Alle musea zijn dicht, maar je kan op zoveel educatieve manieren de collecties verkennen.
Net op momenten als deze kan je kinderen en jongeren met musea laten kennismaken.Vele medewerkers hebben trouwens aangepast lesmateriaal en tips uitgewerkt om …
Artikel (6)