Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Thuis in Erfgoed: Audiovisueel materiaal
FARO maakte in kader van Erfgoeddag 2024 een audiovisuele collectie aan rond het jaarthema Thuis op Het Archief voor Onderwijs. Hierin bekijken we in zes delen hoe een thuisgevoel vorm krijgt: in de wijk, in taal en in verschillende …
Video -
BELvue Campus: Podcast
De podcast BELvue Campus is gericht op leerkrachten. Elke maand heeft BELvue het, met de hulp van experts, over een thema dat verband houdt met democratie, burgerschap, de geschiedenis van België. Ook spreken ze over de vraag hoe deze …
Audio -
Mysterie van Financiën: Voorbereiding en naverwerking
Ontdek het Mysterie van Financiën! Een interactieve tentoonstelling die leerlingen meeneemt op een reis door de financiële wereld. Deze tentoonstelling biedt zeven modules waarin leerlingen in groepjes van drie of vier verschillende …
Downloadbaar lesmateriaal -
EDUbox Energie: Leerpad
De VRT EDUbox is digitaal en kant-en-klaar lesmateriaal over één maatschappelijk thema. De EDUbox bevat tekst, video's, digitale tools, interactieve opdrachten en discussiemomenten.
De EDUbox bestaat in verschillende vormen. De …
Interactieve oefening -
EDUbox, Energie: Interactieve videoles
De VRT EDUbox is digitaal en kant-en-klaar lesmateriaal rond één maatschappelijk thema. De EDUbox bevat tekst, video, digitale tools, interactieve oefeningen en discussiemomenten.
De EDUbox bestaat in verschillende vormen. De …
Interactieve oefening -
Budget Responsible: Financiële educatie voor jongeren
Ontdek op een speelse manier de financiële wereld en hoe je een budget kunt beheren. Budget Responsible is een internationaal project rond financiële educatie speciaal ontworpen voor jongeren, hun leerkrachten en ouders, die elk aan de …
Website -
Le Livre Scolaire: Online handboeken
Le Livre Scolaire is een Franse uitgever die zijn boeken gratis ter consultatie beschikbaar stelt. Zeer handig voor alle vakken, onder andere voor illustraties, maar vooral voor taalleerkrachten.
Hun eigen audio's kan je meestal gratis …
WebsiteLeerkracht -
Het Belgische noodgeld: Onlinetool
Via deze onlinetool stelt het Museum van de Nationale Bank van België haar uitgebreide collectie van noodgeld tentoon. Dit geld werd tijdens WOI door meer dan 600 Belgische gemeenten en liefdadigheidsinstellingen uitgegeven.
De tool is een …
App of software -
Mediawijsheid: Leerlijn
De Leerlijn Mediawijsheid vat samen welke mediawijze competenties een gemiddeld kind op elke leeftijd zou moeten ontwikkelen. Ze geeft een invulling aan de eindtermen en leerplannen volgens het kader van …
Downloadbaar lesmateriaal (43) -
Sociale Zekerheid: Uitlegvideo
In dit filmpje wordt uitgelegd hoe de sociale zekerheid gefinancierd wordt en wanneer je er gebruik kan van maken.
De sociale zekerheid is een federaal systeem dat gebaseerd is op solidariteit onder de mensen en waaraan de actieve bevolking financieel …
Video (7) -
BELvue! museum: Museum over België en zijn geschiedenis en centrum voor democratie
Gelegen in het hart van Brussel, is het BELvue veel meer dan het museum over België en zijn geschiedenis. Met een bezoek aan het BELvue ontdek je samen met je leerlingen het België van vandaag aan de hand van zijn geschiedenis. Ontdek …
Website (4)