Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Thuis in Erfgoed: Audiovisueel materiaal
FARO maakte in kader van Erfgoeddag 2024 een audiovisuele collectie aan rond het jaarthema Thuis op Het Archief voor Onderwijs. Hierin bekijken we in zes delen hoe een thuisgevoel vorm krijgt: in de wijk, in taal en in verschillende …
Video -
Stereotypen, vooroordelen en discriminatie
Deze animatievideo geeft uitleg over stereotypen en vooroordelen in een gekleurde samenleving. Ook is er aandacht voor discriminatie als gevolg van stereotypen en vooroordelen.
Video (7)Student (lerarenopleiding) -
Erfgoed: Audiovisueel materiaal voor secundair onderwijs
Wil je aan de slag met audiovisueel materiaal voor erfgoedlessen? Op Archief voor onderwijs vind je inspiratie rond erfgoed en STEM, erfgoed en Nederlands, erfgoed en burgerschap, erfgoed en historisch bewustzijn, iedereen erfgoedt & …
Video -
ZoJong!: Jonge mantelzorg
Op 23 juni is het Dag van de Mantelzorg. Wist je dat naar schatting één op vijf scholieren jonge mantelzorger zijn? Dat zijn omgerekend zo'n twintigduizend tot veertigduizend jongeren die opgroeien in een gezin met iemand die hulp nodig …
WebsiteOrganisatie, firma, vzw -
Weg van het eurocentrisme in het onderwijs: Posters
Deze website laat je toe om af te stappen van het eurocentrisme in het onderwijs. Op deze website kan je didactisch materiaal terugvinden rond het onderwerp: de invloed van islamitische wetenschappers op de hedendaagse samenleving.
Doel van dit …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
EDUbox Ruimtelijk bewustzijn: Educatief materiaal
We willen allemaal ons leven doorbrengen op plaatsen waar we ons goed voelen. Kan dat nog, nu er in Vlaanderen steeds minder open, onbebouwde ruimte is? Bovendien beginnen we steeds vaker de gevolgen te ondervinden van de slechte ruimtelijke …
Downloadbaar lesmateriaal -
Als de wereld uit honderd mensen bestond ...
Als de wereldbevolking slechts honderd mensen zou hebben, hoe zou de samenleving er dan uitzien?
Een video met overzichtelijke statistieken over:
- bevolking per werelddeel;
- verdeling kapitaal;
- aantal mensen per wereldgodsdienst;
- bevolking per …
VideoLeerkracht, GOK- of zorgcoördinator, ondersteuner -
Ontrafel mysterieuze sporen
De klas vertrekt in kleine groepjes met een tablet op een spannende tocht. Via de ErfgoedApp krijgen ze onderweg aanwijzingen, uitdagingen en raadsels van een mysterieus figuur. Ondertussen ontdekken de leerlingen het dagelijkse leven uit …
tot, tot
Nascholing of activiteit -
Virtueel economiemuseum
Het vakgebied van de economie bestudeert een complexe wirwar van domeinen en begrippen als de homo economicus, de markt, geld, waarde, rente, ruilen. In dit virtuele economiemuseum bespreken ze zeven onderdelen.
Op het einde van elk onderdeel kan je …
Website (5)Leerkracht, Ander -
Gratis workshop over klimaatverandering
In deze participatieve en interactieve sessie over klimaat gaan jongeren van de eerste graad van het secundair onderwijs zelf op zoek naar meer kennis omtrent klimaat en werken ze zelf een actie uit voor de school.
De sessie, die 2 lesuren duurt, …
tot
Nascholing of activiteit (3) -
Labelinfo: Gids voor duurzaamheidslabels en duurzame producten
Welke grondstoffen liggen aan de basis van onze producten? Op welke manier worden onze verbruiksgoederen geproduceerd? Is er aandacht voor het milieu? Hoe verlopen de arbeidsomstandigheden? Worden arbeiders voldoende betaald?
Deze website is jouw …WebsiteStudent (niet lerarenopleiding) -
Word een WaterWijze klas of school: Traject
Word een WaterWijze klas of school vanaf september 2024. Ga samen de uitdaging aan om leerlingen duurzame keuzes te leren maken en zo hun watervoetafdruk te verkleinen op school wat betreft voeding, kledij, papier, direct water ... Zo dragen we …
tot
Nascholing of activiteit