Sleutelcompetentie: burgerschap
De burgerschapscompetentie bestaat uit zeven bouwstenen.
Identiteit
In de eerste bouwsteen staat het concept identiteit centraal. De kenmerkende dynamiek en gelaagdheid van (eigen) identiteiten komen aan bod. Daarnaast gaat de aandacht naar de impact van identiteit op relaties. De leerlingen onderscheiden zowel persoonlijke identiteit als groepsidentiteit en onderzoeken hoe verschillende lagen van identiteiten elkaar beïnvloeden aan de hand van concepten zoals verbondenheid, solidariteit, discriminatie en wij-zij-denken.
Diversiteit in de klas
De tweede bouwsteen betreft het omgaan met diversiteit in het samenleven en samenwerken. Hierbij horen basisvaardigheden zoals constructief denken en handelen op basis van wederkerigheid en gepast reageren op uitsluitingsgedrag. De leerlingen leren daarbij kritisch reflecteren over de voordelen en de uitdagingen verbonden aan diversiteit. Ook de mechanismen achter onverdraagzaamheid, discriminatie en racisme komen hier aan bod, zowel op basis van historische als actuele voorbeelden.
Leerlingen gaan in dialoog
De volgende bouwsteen omvat het geïnformeerd, beargumenteerd en constructief in dialoog gaan met elkaar. Leerlingen komen op voor hun eigen opvattingen en belangen. Ze leren hoe ze hun eigen mening kunnen onderbouwen en goed kunnen argumenteren. Ze leren het onderscheid maken tussen feiten en mening, realiteit en fictie. Ze leren ook hoe ze drogredeneringen kunnen doorprikken.
Deel zijn van onze samenleving
De vierde bouwsteen betreft het actief participeren aan de samenleving, rekening houdend met de rechten en plichten van iedereen binnen de rechtsstaat. De leerlingen ontwikkelen hierbij het vermogen om zich voor de publieke zaak in te zetten, om solidariteit aan de dag te leggen en belangstelling te tonen voor het oplossen van problemen die een plaatselijke of grotere gemeenschap raken. Daarbij krijgen de leerlingen kennis mee over de rol en verantwoordelijkheden van individuen en groepen zoals vrijwilligers, verenigingen en middenveldorganisaties. Ook leren ze over inspraak, participatie en besluitvorming.
Aandacht voor duurzaamheid
Leerlingen moeten ten vijfde ook inzicht hebben in de wederzijdse invloed tussen maatschappelijke domeinen en ontwikkelingen en de impact ervan op de (globale) samenleving. Belangrijk hierbij is dat leerlingen inzicht krijgen in de complexiteit en verwevenheid van duurzaamheidskwesties. Daarbij gaan leerlingen kritisch reflecteren over duurzame ontwikkeling en de methodiek van systeemdenken toepassen op duurzaamheidskwesties. De beoogde attitude is het handelen met het oog op duurzame ontwikkeling.
Leren over ons politiek systeem
Daarnaast komt democratische besluitvorming op lokaal, nationaal en internationaal niveau onder de aandacht. Het gaat hier over de organisatie en werking van het politieke systeem. Thema’s die hier aan bod komen zijn overheden en macht, breuklijnen en ideologieën, politieke partijen en verkiezingen. Ook besteden de leerlingen aandacht aan de randvoorwaarden om te kunnen spreken van democratische besluitvorming, zoals transparantie en persvrijheid.
Belang van democratie
Met de laatste bouwsteen krijgen leerlingen inzicht in de democratische principes en de democratische cultuur. De focus ligt hierbij op mensen- en kinderrechten, sociale rechtvaardigheid, de welvaartsstaat, de rechtsstaat en de werking van het rechtssysteem.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
De Kostwinners: Wat-je-nog-liggen-hadGPT
Deze website zorgt ervoor dat jij nooit nog restjes weggooit!
Zit jouw koelkast ook vol restjes, overrijpe, half-opgegeten of gewoon vergeten ingrediënten? No worries: wat-je-nog-liggen-hadGPT bedenkt unieke recepten met alles wat jij hebt, zodat …
Website -
Samenwerken in Congo: Lesmateriaal
Vertrek vanuit de eigen beleving en het waardebesef van de leerling, en maak dan de brug naar de thema's waar Broederlijk Delen rond werkt. Dit jaar staat samenwerken centraal, met voorbeelden uit Congo. Christine, Leonie, Don Béni ... …
Downloadbaar lesmateriaal -
Samenwerken voor Congolese grond: Campagneclip 2024
De Congolese wetgeving maakt het voor boeren moeilijk om land te verwerven en te behouden. Ontdek hoe familiale boeren door samen te werken oplossingen bedenken.
Video -
Climate Challenge
Pak de klimaatproblematiek aan vanuit verschillende invalshoeken of thema's:
- klimaat
- klimaatverandering
- directe gevolgen
- gevolgen voor mens en natuur
- oplossingen
- energie
- wonen
- transport
- voeding
- out of the box
Website (6)Leerkracht -
Erfgoed: Audiovisueel materiaal voor secundair onderwijs
Wil je aan de slag met audiovisueel materiaal voor erfgoedlessen? Op Archief voor onderwijs vind je inspiratie rond erfgoed en STEM, erfgoed en Nederlands, erfgoed en burgerschap, erfgoed en historisch bewustzijn, iedereen erfgoedt & …
Video -
Het welzijn van boerderijkippen: Oog in oog, les 7
De leerlingen zien in dat aandacht voor dierenwelzijn niet alleen iets voor de boer is, maar dat ook supermarkten er een rol in spelen. Ze herhalen wat dierethiek is (heerser, hoeder, vriend, gelijke) en leggen de link met het eten van vlees of …
Downloadbaar lesmateriaal -
Climate change: Brochure
Tsjechische brochure waarin uitgelegd wordt hoe en waarom onderwijs over de klimaatverandering belangrijk is.
ArtikelLeerkracht -
Living Planet Report 2022: Jongereneditie
Om de twee jaar doet WWF een wetenschappelijk onderzoek naar de staat van de biodiversiteit in de wereld. Daaruit komt een uitgebreid en gedetailleerd rapport voort. Dit rapport, het Living Planet Report, wordt daarna aangepast en verkort voor …
Downloadbaar lesmateriaal (3) -
Klimaatverandering: Quiz en toolbox
Wist je dat ...
er 4,3 planeten per jaar zouden nodig zijn, moest iedereen op dezelfde manier leven als de gemiddelde Belg? Via een quiz ontdekken de leerlingen alles over klimaatverandering en wat de link is met, bijvoorbeeld, de biodiversiteit, …
Aankondiging (5) -
De watervoetafdruk: Inspiratiebundel
De inspiratiebundel De watervoetafdruk biedt een mogelijke manier om de uitdagingen rond watervoorraden wereldwijd in de klas te brengen. Stap per stap ontdekken je leerlingen dat we veel meer water gebruiken dan het water uit de kraan, dat hun …
Downloadbaar lesmateriaal (4) -
Tien klimaatacties: Praktische gids
Website waar tien klimaatacties uitgelegd worden.
Per klimaatactie wordt getoond welke impact aanpassingen kunnen hebben.
WebsiteLeerkracht -
Tips om je ecologische voetafdruk te verkleinen
Ons dagelijks gedrag is verantwoordelijk voor bijna de helft van alle koolstofemissies.
In dit document vind je heel wat tips om je gedrag aan te passen en zo je ecologische voetafdruk te verkleinen.
Downloadbaar lesmateriaal (3)Leerkracht