Sleutelcompetentie: historisch bewustzijn
In deze sleutelcompetentie is historische fenomenen situeren in een historisch referentiekader een belangrijke bouwsteen. Leerlingen moeten in staat zijn om historische fenomenen, bronnen en beeldvorming te situeren in tijd, ruimte en in brede maatschappelijke (= politieke, sociale, culturele en economische) domeinen, de drie dimensies van een inhoudelijk historisch referentiekader.
Daarin onderscheiden de leerlingen kenmerken van samenlevingen binnen de bestudeerde historische periodes van het courante westerse historische referentiekader en identificeren ze scharnierpunten die de overgang tussen periodes markeren.
Primaire en secundaire bronnen
Kritisch reflecteren met en over historische bronnen is een volgende bouwsteen. Leerlingen moeten in staat zijn historische informatie in bronnen te onderscheiden en te duiden (= kritisch reflecteren met bronnen). Daarbij moeten zowel primaire als secundaire bronnen altijd kritisch worden geanalyseerd en naar waarde geschat.
In het licht van een specifieke historische vraag moeten leerlingen in staat zijn bronnen te selecteren en de bruikbaarheid, waarde, representativiteit en betrouwbaarheid van een bron te evalueren (= kritisch reflecteren over bronnen). Zo zien leerlingen in dat bronnen nooit neutraal, volledig en objectief kunnen zijn. Tegelijk leren ze waardevolle van onbetrouwbare bronnen onderscheiden.
Historische beeldvorming
In deze sleutelcompetentie is het ook de bedoeling om tot beargumenteerde historische beeldvorming te komen vanuit verschillende perspectieven. Vanuit een historische vraag en kritische bronnenanalyse leren de leerlingen bestaande historische beeldvorming kritisch deconstrueren. Door het zelf in acht nemen van meerdere perspectieven kunnen ze zo een beargumenteerd antwoord op een historische vraag formuleren en historische beeldvorming creëren.
Zo bouwen ze kennis op en breiden ze hun historische referentiekader uit. Leerlingen leren ook reflecteren over de complexe relatie tussen verleden, heden en toekomst en die duiden. Via kritische bronnenstudie zien leerlingen in dat verleden en geschiedenis geen synoniemen zijn, dat het verleden zelf en het beeld van dat verleden nooit hetzelfde kunnen zijn.
Geschiedenis
We kunnen het verleden niet rechtstreeks meer kennen, maar enkel tot een beeld ervan komen via de studie van overblijfselen en bronnen. Leerlingen begrijpen zo dat geschiedenis een constructie is, gebaseerd op de interpretatie van bronnen. Zo kunnen er meerdere visies op eenzelfde historische gebeurtenis naast elkaar bestaan, voor zover het gaat om beargumenteerde historische beeldvorming.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Mortem Caesar: Bordspel
Historisch bordspel over de moord op Gaius Julius Caesar. Het doel van dit spel is om de leerlingen kennis te laten maken met de politiek van Caesar op het einde van de republiek.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
De Belgische dynastie: Poster
Beknopte tijdlijn van de Belgische dynastie om op te hangen zodat historische gebeurtenissen kunnen gekoppeld worden aan de Belgische monarchie.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Werken met bronnen: Poster
Poster voor het geschiedenislokaal met verwijzing naar de historische vragen die de leerlingen moeten stellen wanneer ze werken met bronnen in de les.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Hoe geeft Vlaanderen vorm aan het Belgisch EU-beleid?
Als deelstaat van België speelt Vlaanderen een essentiële rol in het EU-beleid van het land. Deze video legt uit hoe onze unieke staatsstructuur het mogelijk maakt voor Vlaanderen om zoveel impact te hebben op het EU-beleid en hoe de …
Video -
Historische bronnen vergelijken: Lesfiche 3.12
In dit uitgewerkt lesvoorbeeld zie je hoe een game ingezet kan worden in je les. De lesfiche bevat informatie over wanneer en waarom je dit soort les zou gebruiken en hoe de les er concreet uitziet. De games die je voor deze les kan …
Downloadbaar lesmateriaal (3)Leerkracht -
Op ontdekking in het oude Griekenland: Lesfiche 3.11
In dit uitgewerkt lesvoorbeeld zie je hoe een game ingezet kan worden in je les. De lesfiche bevat informatie over wanneer en waarom je dit soort les kan gebruiken en hoe de les er concreet uitziet. De games die je voor deze les kan …
Downloadbaar lesmateriaal (3)Leerkracht -
Aansluiten bij de leefwereld met fragmenten uit games: Lesfiche 3.6
In dit uitgewerkt lesvoorbeeld zie je hoe een game ingezet kan worden in je les. De lesfiche bevat informatie over wanneer en waarom je dit soort les zou gebruiken en hoe de les er concreet uitziet. De games die je voor deze les kan …
Downloadbaar lesmateriaal (6)Leerkracht -
Keuzes en dilemma's in Wereldoorlog I: Lesfiche 3.4
In dit uitgewerkt lesvoorbeeld zie je hoe een game ingezet kan worden in je les. De lesfiche bevat informatie over wanneer en waarom je dit soort les zou gebruiken en hoe de les er concreet uitziet. De games die je voor deze les kan …
Downloadbaar lesmateriaal (10)Leerkracht -
KLAAR over KLAAR
Korte video van KLAAR waarin uitgelegd wordt wat KLAAR is en wat KLAAR doet.
Je vindt deze video's op VRTNWS en op Het Archief voor Onderwijs.
Video -
Reisdagboek van Odysseus
Deze dynamisch reflectie-toolkit werd ontwikkeld voor leerkrachten om een democratisch klasklimaat in het kader van burgerschapseducatie te bevorderen en te evalueren (via zelf-evaluatie).
Downloadbaar lesmateriaal (4) -
Het mysterieuze horloge van Walker & Dawn: Lesbrief
Iedereen Leest maakte een lesbrief bij het de historische roman Het mysterieuze horloge van Walker & Dawn. Het boek werd geselecteerd voor de Kinder- en Jeugdjury. Het avontuurlijke verhaal speelt zich af aan het begin van de twintigste eeuw in …
Downloadbaar lesmateriaal (5) -
Julisch-Claudische Dynastie: Automatiseren
Je oefent met deze meerkeuzevragen op de Julisch-Claudische Dynastie: welke keizer kwam eerst?
Interactieve oefeningLeerkracht