Sleutelcompetentie: leercompetenties
De vaardigheden onderzoekscompetenties, innovatiedenken, creativiteit, probleemoplossend en kritisch denken, systeemdenken, informatieverwerking en samenwerken hangen vast aan deze sleutelcompetentie.
Leeropvattingen, motivatie en leerstrategieën
Eén van de belangrijke bouwstenen is zichzelf als lerende begrijpen en positioneren ten aanzien van leren in het algemeen en van specifieke leerdomeinen. De leerling verwoordt hoe belangrijk hij/zij een opdracht vindt en welke opvattingen hij/zij daarover heeft.
Daarnaast geeft de leerling aan welke competenties er nodig zijn om de opdracht te realiseren en verbindt die met de eigen sterktes en verbeterpunten. Bewustwording, leerstrategie en leermotivatie komen onder de aandacht.
Informatie verwerven en verwerken
Daarnaast moeten leerlingen geschikte (leer-)activiteiten, strategieën en tools inzetten om informatie digitaal en niet-digitaal kritisch te verwerven, beheren en verwerken rekening houdend met het beoogde leerresultaat en -proces. Om (digitale) informatie te verwerven is het namelijk belangrijk dat de leerling de meest efficiënte en effectieve zoekstrategie(ën) gebruikt.
Aanvankelijk krijgen de leerlingen hiervoor nog zoekstrategieën aangereikt. Nadien wordt van de leerlingen verwacht dat ze de gevonden bronnen en informatie beoordelen aan de hand van richtvragen. De leerlingen leren ook, aan de hand van een stappenplan, de gevonden informatie te verwerken tot een bruikbaar geheel en hanteren daarbij overzichten. Ook het presenteren en beheren van de verwerkte informatie komt aan bod.
Onderzoekscompetentie
De volgende bouwsteen is een (onderzoeks-)probleem (v)erkennen en een antwoord of oplossing zoeken gebruikmakend van geschikte (leer-)activiteiten, strategieën en tools. De leerlingen voeren stapsgewijs een onderzoekstechniek of oplossingsstrategie uit op basis van criteria, een onderzoeksvraag en een hypothese. Ten slotte zullen de leerlingen een antwoord formuleren op de onderzoeksvraag aan de hand van richtlijnen.
Leerproces reguleren
Leerlingen moeten hun leerproces, leerresultaat en leeropvattingen kunnen reguleren. Daarnaast krijgen ze criteria aangereikt om hun leerresultaat en leerproces te beoordelen.
Omdat de reflectie over het doorlopen proces en de verkregen resultaten zowel tussentijds als aan het einde van het proces belangrijk is, worden reflectiemomenten afgesproken tussen leraar en leerlingen. Door hun leerproces en -resultaat te beoordelen krijgen leerlingen zicht op sterke en zwakke punten. Door die sterktes en zwaktes te analyseren, krijgen ze zicht op mogelijke verbeterpunten zodat ze hun leerproces en -resultaat kunnen bijsturen.
Leerproces samen vormgeven
Samen het leerproces vormgeven, is een andere bouwsteen. Daarbij gaat het om het samen bepalen van doelen, gedeelde stappenplannen en feedback(tools). Leerlingen moeten ook domeinspecifieke terminologie, symbolen en voorstellingen gebruiken. In elke sleutelcompetentie is aandacht voor een verzorgd taalgebruik essentieel.
Bij domeinspecifieke taal gaat het onder meer om woorden en uitdrukkingen die alleen in een bepaalde sleutelcompetentie of wetenschapsdomein voorkomen (bv. atoomnummer), maar het kan ook gaan om woorden en uitdrukkingen die er een heel specifieke betekenis krijgen.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Triënnale Brugge 2024: Inspiratiemap voor leerkrachten
Deze gratis bezoekerstool is gemaakt voor leerkrachten en bevat infofiches over de twaalf kunstenaars en de kunstwerken van Triënnale Brugge 2024. De inspiratiemap bevat:
- werkvormfiches die werkvormen voor verschillende leeftijden bundelen per …
Downloadbaar lesmateriaal -
Week- en examenplanning maken: Workshop
Dit leermiddel is een workshop waarin leerlingen een week- en examenplanning leren maken. Ze leren dit op papier, maar ook met behulp van de Smartschoolplanner.
De leraar projecteert de webquest op het scherm, de leerlingen openen diezelfde webquest …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Laat je stem horen!: Klimaatrechtvaardigheid en stemkracht
De klimaatcrisis, waarvan de gevolgen nu wereldwijd voelbaar zijn, kan verlammend werken. In deze les ontdek je hoe de Ecuadorianen het heft in eigen handen namen en naar de stembus trokken: ze stemden tegen oliewinning in het Yasuní park. …
Downloadbaar lesmateriaal -
Ella, de cyberheldin: Lesproject over cyberveiligheid
Ella, onze cyberheldin, heeft een onverzadigbare nieuwsgierigheid, lost graag problemen op en is ontzettend geïnteresseerd in technologie. Wanneer haar vrienden in de problemen komen door een cyberhack, schiet zij meteen te hulp. Ontdek hoe …
Downloadbaar lesmateriaal (6) -
Compacten en verrijken bij sterke leerling: Leer-KRACHT in een ondernemende klaspraktijk
Goede praktijkvoorbeelden uit het traject: Leer-KRACHT in een ondernemende klaspraktijk van Vlajo. De leerkracht zet in op ABC: motivatie van de leerlingen.
Cognitief sterke leerling wordt uitgedaagd door examen te vervoeren, om zo tijd vrij te maken …
Downloadbaar lesmateriaal -
Notities nemen: Tips
Om leerlingen houvast te geven, werden tien eenvoudige tips opgesteld. Je vindt die tips in notitievorm, maar ook in voluit geschreven zinnen.
Lessuggesties
Noteer de tips op het bord of projecteer ze. Pas onmiddellijk tip negen toe: 'Wanneer zijn …
Downloadbaar lesmateriaal (22)Leerkracht -
Ik zie wat jij niet ziet: Lespakketten rond afval
Afval heeft meer levens dan je denkt. We kunnen er dan ook nieuwe en positieve verhalen mee schrijven. Met Ik zie wat jij niet ziet presenteert Djapo in opdracht van Fost Plus gratis downloadbare lesvoorbereidingen voor het secundair onderwijs …
Downloadbaar lesmateriaal (10) -
Leer schaken met 51 Worldwide Games
51 Worldwide Games is een game voor Nintendo Switch met tal van speelbare bordspelen, waaronder schaken. In deze lesfiche wordt uitgelegd hoe je de lessen en hulpstand van de game kan gebruiken om schaken op een eenvoudig wijze aan te leren aan …
Downloadbaar lesmateriaal (4) -
Mediawijsheid: Leerlijn
De Leerlijn Mediawijsheid vat samen welke mediawijze competenties een gemiddeld kind op elke leeftijd zou moeten ontwikkelen. Ze geeft een invulling aan de eindtermen en leerplannen volgens het kader van …
Downloadbaar lesmateriaal (43) -
Zo gaf je nog nooit huiswerk: Inspiratiekaartjes
Huiswerk kan anders, origineel en fris. Maak van huiswerk bruiswerk, breekwerk of spiegelwerk.
Met deze twaalf inspiratietips start jij het experiment. Experimenteer alleen of challenge je collega’s om mee te doen.
Downloadbaar lesmateriaal (9) -
Sterrenbeeld: Maak je denken zichtbaar
Deze werkvorm stimuleert je om de voor- en nadelen van een situatie in kaart te brengen en helpt om ideeën te bedenken om met de situatie om te gaan.
Sterrenbeeld is een visueel denkinstrument: je maakt een denkproces zichtbaar door het te …
Downloadbaar lesmateriaal -
Routekaart: Maak je denken zichtbaar
Deze werkvorm stimuleert je om de gevolgen van een situatie, handeling, gebeurtenis of idee te onderzoeken en in kaart te brengen en op die manier zicht te krijgen op de complexiteit van een thema.
Routekaart is een visueel denkinstrument: je …
Downloadbaar lesmateriaal