Sleutelcompetentie: leercompetenties
De vaardigheden onderzoekscompetenties, innovatiedenken, creativiteit, probleemoplossend en kritisch denken, systeemdenken, informatieverwerking en samenwerken hangen vast aan deze sleutelcompetentie.
Leeropvattingen, motivatie en leerstrategieën
Eén van de belangrijke bouwstenen is zichzelf als lerende begrijpen en positioneren ten aanzien van leren in het algemeen en van specifieke leerdomeinen. De leerling verwoordt hoe belangrijk hij/zij een opdracht vindt en welke opvattingen hij/zij daarover heeft.
Daarnaast geeft de leerling aan welke competenties er nodig zijn om de opdracht te realiseren en verbindt die met de eigen sterktes en verbeterpunten. Bewustwording, leerstrategie en leermotivatie komen onder de aandacht.
Informatie verwerven en verwerken
Daarnaast moeten leerlingen geschikte (leer-)activiteiten, strategieën en tools inzetten om informatie digitaal en niet-digitaal kritisch te verwerven, beheren en verwerken rekening houdend met het beoogde leerresultaat en -proces. Om (digitale) informatie te verwerven is het namelijk belangrijk dat de leerling de meest efficiënte en effectieve zoekstrategie(ën) gebruikt.
Aanvankelijk krijgen de leerlingen hiervoor nog zoekstrategieën aangereikt. Nadien wordt van de leerlingen verwacht dat ze de gevonden bronnen en informatie beoordelen aan de hand van richtvragen. De leerlingen leren ook, aan de hand van een stappenplan, de gevonden informatie te verwerken tot een bruikbaar geheel en hanteren daarbij overzichten. Ook het presenteren en beheren van de verwerkte informatie komt aan bod.
Onderzoekscompetentie
De volgende bouwsteen is een (onderzoeks-)probleem (v)erkennen en een antwoord of oplossing zoeken gebruikmakend van geschikte (leer-)activiteiten, strategieën en tools. De leerlingen voeren stapsgewijs een onderzoekstechniek of oplossingsstrategie uit op basis van criteria, een onderzoeksvraag en een hypothese. Ten slotte zullen de leerlingen een antwoord formuleren op de onderzoeksvraag aan de hand van richtlijnen.
Leerproces reguleren
Leerlingen moeten hun leerproces, leerresultaat en leeropvattingen kunnen reguleren. Daarnaast krijgen ze criteria aangereikt om hun leerresultaat en leerproces te beoordelen.
Omdat de reflectie over het doorlopen proces en de verkregen resultaten zowel tussentijds als aan het einde van het proces belangrijk is, worden reflectiemomenten afgesproken tussen leraar en leerlingen. Door hun leerproces en -resultaat te beoordelen krijgen leerlingen zicht op sterke en zwakke punten. Door die sterktes en zwaktes te analyseren, krijgen ze zicht op mogelijke verbeterpunten zodat ze hun leerproces en -resultaat kunnen bijsturen.
Leerproces samen vormgeven
Samen het leerproces vormgeven, is een andere bouwsteen. Daarbij gaat het om het samen bepalen van doelen, gedeelde stappenplannen en feedback(tools). Leerlingen moeten ook domeinspecifieke terminologie, symbolen en voorstellingen gebruiken. In elke sleutelcompetentie is aandacht voor een verzorgd taalgebruik essentieel.
Bij domeinspecifieke taal gaat het onder meer om woorden en uitdrukkingen die alleen in een bepaalde sleutelcompetentie of wetenschapsdomein voorkomen (bv. atoomnummer), maar het kan ook gaan om woorden en uitdrukkingen die er een heel specifieke betekenis krijgen.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
Stress bij leerlingen: Tips
Als leerkracht kan je je leerlingen helpen ontdekken wat hen in stressmodus drijft, wat hun draagkracht is en hoe ze hun stresspieken kunnen afvlakken.
Stress laat zich in heel wat gevallen wel temmen, als je én mildheid aan de dag legt …
Downloadbaar lesmateriaal -
Femke Verschueren over faalangst
Faalangst is een venijnig beestje. Het nestelt zich in meer hoofden dan je zou vermoeden. Ook in die van leerlingen die goed presteren. Daar kan actrice en zangeres Femke Verschueren over meespreken. Toch merkt ze dat het niet heel veel gebeurt: …
Video -
Multimediaprincipes van Mayer
Multimediaprincipes van Mayer
- Je kan de voordelen van het toepassen van multimedia in het leerproces uitleggen.
- Je kan voorbeelden geven van hoe visuele en auditieve elementen kunnen worden gecombineerd om de leerervaring te verbeteren.
- Je kan …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht, ICT-coördinator -
Leerspoor OneDrive: Handleiding
Een leerspoor over het gebruik van OneDrive. waarin stap voor stap uitgelegd wordt hoe OneDrive werkt.
De uitleg wordt afgewisseld met opdrachten.
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht, ICT-coördinator -
Week- en examenplanning maken: Workshop
Dit leermiddel is een workshop waarin leerlingen een week- en examenplanning leren maken. Ze leren dit op papier, maar ook met behulp van de Smartschoolplanner.
De leraar projecteert de webquest op het scherm, de leerlingen openen diezelfde webquest …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
Wijze lessen, twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek: Mindmap met didactische tips
Mindmap met didactische tips op basis van het boek Wijze lessen: twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek (Surma, T., Vanhoyweghen, e.a. - 2019). De mindmap voorziet bij elk van de twaalf bouwstenen info, tips en digitale tools om …
Downloadbaar lesmateriaal (15)Leerkracht, ICT-coördinator -
Veerkracht en weerbaarheid: Tien tips
De Sidekick Sam Academy ging aan de slag met het thema Veerkracht en weerbaarheid. Want ja, weerbaarheid is iets dat je kan aanleren. Bijvoorbeeld op basis van deze tien tips van Michael Portzky, klinisch en neuropsycholoog en auteur van het …
Downloadbaar lesmateriaal -
Brief voor de ouders: Examenboost
Toetsen en examens betekenen voor veel kinderen en jongeren extra stress, want één op de tien leerlingen kampt met een ernstige vorm van faalangst. Dat zijn dus minstens twee kinderen in jouw klas.
Met de examens voor de deur, …
Downloadbaar lesmateriaal -
Leerstof herhalen: Oefendoos
Artikel waarin Erika uitlegt hoe je elke las met een doos vol herhalingsoefeningen je leerlingen op een fijne manier voorbereidt op de proefwerken.
Artikel (4)Leerkracht -
Agenda: Opdrachten plannen
Persoonlijke agenda waar leerlingen kunnen bijhouden welke oefeningen ze gemaakt hebben.
Downloadbaar lesmateriaal (7)Leerkracht -
Zelfreflectie toets
Op toetsen kan je een reflectie toevoegen om zo meer inzicht te krijgen in hoe leerlingen al dan niet studeren.
De leerlingen zijn vrij om dit naar eigen dunken in te vullen. Niet alle manieren van voorbereiding die in dit document staan zijn aan te …
Downloadbaar lesmateriaal (10)Leerkracht -
Afstandsonderwijs: Planning
Hulpschema op voor mijn klassen voor de weken afstandsonderwijs. De leerligen waarvoor dit gemaakt werd hebben week om week les in school, afwisseld met online lessen thuis. Op deze manier kunnen leerlingen plannen en zaken noteren tijdens het …
Downloadbaar lesmateriaal (7)Leerkracht