Sleutelcompetentie: wiskunde – Wetenschappen – Technologie – STEM
Deze competentie bestaat uit een aantal bouwstenen die focussen op wiskunde, natuurwetenschappen, STEM en techniek.
Wiskunde
In wiskunde is er ruime aandacht voor getallenleer. Leerlingen moeten inzicht ontwikkelen in en omgaan met getallen en hoeveelheden. Mogelijke thema’s zijn geld, schattingen, afstand of het lezen van de klok. Meetkunde en metend rekenen is een ander onderdeel. Het richt zich op de vorm, grootte en positie van meetkundige objecten. Leerlingen moeten omgaan met vormen die ons omringen om zo vat te krijgen op de ruimte waarin we leven en bewegen.
Inzicht ontwikkelen in en omgaan met relatie en verandering is een ander onderdeel. De nadruk ligt hier op modelleren van relaties en veranderingen op analytische en algebraïsche wijze. In algebra komen bijvoorbeeld veeltermen, vergelijkingen en stelsels aan bod. In de analyse worden functies onderzocht. Tot slot werden ook discrete structuren, zoals telproblemen, toegevoegd aan dit onderdeel.
Kansrekening en statistiek komen aan bod in het onderdeel ‘inzicht ontwikkelen in en omgaan met data en onzekerheid’. Leerlingen moeten leren omgaan met wiskundige informatie in tabellen, grafieken, diagrammen en schema’s. Met statistiek kan je data onderzoeken, analyseren en interpreteren. In kansrekening gaat het om het verloop van toevalsprocessen.
In deze sleutelcompetentie is er ook ruime aandacht voor redeneringen opbouwen en afleiden, rekening houdend met de samenhang en structuur van wiskunde. Het gaat hier om meer dan enkel het opstellen van een bewijs. Formules, argumentatie, verklaring, bewijsvoering en analogieën toepassen komen onder andere aan bod. Zo verwerven leerlingen een aantal wiskundige denkmethoden.
Het modelleren en problemen oplossen door analyseren, (de)mathematiseren of gebruiken van heuristieken is een ander onderdeel. Leerlingen leren zowel een wiskundig als een toegepast probleem analyseren. Mathematiseren is het proces waarbij een toegepast probleem wordt omgezet naar een wiskundig probleem. Via demathematiseren wordt de wiskundige oplossing terug vertaald naar de context. Bij dat proces kunnen heuristieken ingezet worden.
Natuurwetenschappen
Bij de bouwsteen natuurwetenschappen is er aandacht voor inzicht ontwikkelen in de bouw, structuur en eigenschappen van materie in de levende en niet-levende systemen.
De kennis en het inzicht in de bouw, structuur en eigenschappen van de materie op verschillende schaalniveaus (subatomaire deeltjes, atomen, ionen, moleculen, mengsels, voorwerpen …) staan hier centraal en laten toe om een beeld te vormen van de fysische wereld op verschillende schaalniveaus maar ook om toepassingen van stoffen en materialen te verklaren.
Hiervoor kunnen modellen worden gebruikt (deeltjesmodel, atoommodel, orbitaalmodel …). Wat betreft de eigenschappen van de materie gaat het over zowel fysische als chemische eigenschappen (vorm, aggregatietoestand, massa, thermische en elektrische geleidbaarheid, mogelijkheid tot interactie, isotopen, radioactiviteit, smeltpunt, brandbaarheid, corrosief vermogen ...).
Om materie te beschrijven en onderlinge relaties te begrijpen, wordt een beroep gedaan op een classificatiesysteem van stoffen.
Daarnaast is het nodig om inzicht te ontwikkelen in de verschijningsvormen van energie, de wisselwerking tussen materie onderling en tussen materie en energie, alsook de gevolgen daarvan.
Het concept energie, verschillende energievormen, energieomzettingen tussen en in systemen, beweging en verandering van beweging, inclusief het concept kracht, soorten krachten … komen hier aan bod.
Leerlingen moeten ook inzicht ontwikkelen in de basiseigenschappen van levende systemen. Hier komen de vier basiseigenschappen van levende systemen aan bod, nl. specifieke organisatievormen, homeostase, voortplanting en (biologische) evolutie met onderliggend fysische en chemische processen en mechanismen alsook het genetisch programmeren.
Technologie
Het onderdeel technologische competentie richt zich in de basisvorming op technologische geletterdheid. Het is de bedoeling om leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met technologie om ze voldoende voor te bereiden op de uitdagingen en de ontwikkelingen van deze 21e eeuw.
Voor de technologische competentie is het van belang dat leerlingen inzicht ontwikkelen in de essentie van technische systemen, het technisch proces en hun relatie tot andere domeinen (wetenschappen, wiskunde …) en de maatschappij.
Dat is namelijk nodig om technische systemen verantwoord te gebruiken, te onderhouden, te optimaliseren of te realiseren. Technische systemen vaardig en doelbewust ontwerpen, realiseren en gebruiken rekening houdend met fundamentele maatschappelijke, wetenschappelijke en technologische concepten komt ook aan bod.
Om de brede waaier van technische systemen en processen te garanderen, worden vijf ervaringsgebieden onderscheiden: constructie, transport, energie, ICT en biotechniek. Om creatief oplossingen te bedenken moeten leerlingen vaardig en onderzoekend met technologie kunnen omgaan. Zo leren ze probleemoplossend, kritisch denken en creatief zijn.
STEM
Voor deze sleutelcompetentie moeten leerlingen ook natuurwetenschappelijke, technologische en wiskundige concepten en methoden inzetten om problemen op te lossen en om objecten, systemen en hun interacties te onderzoeken en te begrijpen.
Voorzien in voldoende energie, water en voedsel voor iedereen, het voorkomen en behandelen van ziekten, het oplossen van het klimaatprobleem … kunnen worden aangepakt door een integratie van specifieke kennis en vaardigheden, zoals wiskunde, wetenschappen en technologie en typische STEM-vaardigheden zoals onderzoeken, het ontwerpen van een oplossing, het evalueren van gegevens en ontwerpoplossingen en het beargumenteren van keuzes.
Onderliggende vaardigheden zoals observeren, meten, experimenteren, modelleren, voorspellen, redeneren, berekenen, analyseren van data … zijn ook van groot belang. Het oplossen van geïntegreerde problemen draagt bij aan het verankeren van de specifieke kennis en vaardigheden uit de verschillende disciplines en aan het ervaren van de relevantie van wiskunde, wetenschappen en techniek.
Ook voor het verklaren van de fysische wereld en het oplossen van problemen in het dagelijks leven kunnen bovenvermelde vaardigheden ingezet worden.
Meer informatie en lesmateriaal over sleutelcompetenties
16 sleutelcompetenties vormen de basis voor de nieuwe eindtermen. De eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet langer in functie van vakken of leergebieden. Klik door voor heldere informatie bij de competenties.
-
IJkingstoets en toelatingsexamen: Infosessie
Wist je dat je leerlingen hun slaagkansen in een wetenschappelijke of economische opleiding verhogen door deel te nemen aan een ijkingstoets? Wat is dat eigenlijk, die ijkingstoets? Is ze verplicht voor je leerlingen? Hoe …
tot
Nascholing of activiteit -
Bruto, netto, tarra - Lernova wiskunde 1
In deze video worden de concepten bruto, netto en tarra op een speelse en begrijpelijke manier uitgelegd aan de hand van een eenvoudig voorbeeld van een vrachtwagen volgeladen met paaseieren.
Video (5) -
Bedrijfsrekenen: Alle berekeningen die je als ondernemer moet kunnen maken
Leren hoe je een succesvol ondernemer wordt start met bedrijfsrekenen. Veel soorten berekeningen die ondernemers dagelijks maken kan je leren. Je kan op deze website oefenen op dit soort berekeningen door middel van interactieve oefeningen.
Weet …
Website -
European Environment Agency: Textiles, consumption production and climate
The European Environment Agency of het Europees Milieu Agentschap behandelt en onderzoekt diverse topics over grondstoffen, materialen, klimaat, duurzaamheid... en maakt deel uit van de Europese Commissie.
Deze site bevat interessante data, …
Website -
Planeet Circul'air: Podcast
In Planeet Circul'air wordt uitleg gegeven op alledaagse situaties die verband houden met de taken van OVAM, de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij. De podcasts omvatten onderwerpen zoals het bodemattest, ecodesign, voedselverspilling, …
Website -
Ciruclaire economie: Monitor
Het Steunpunt Circulaire Economie werkt samen met diverse partners aan een Vlaamse monitor voor de circulaire economie om de vooruitgang en status in Vlaanderen te meten. De huidige monitor omvat meer dan 100 indicatoren, waarover verschillende …
Website -
Update van de Vlaamse materiaalindicatoren tot 2021
Circulair materialenverhaal: De Vlaamse kringloopeconomie vertaalt zich nog niet in een verlaagde materiaalimpact.
We slagen er steeds beter in om materialen in de kringloop te houden. Onze hergebruik- en recyclagecijfers gaan naar omhoog, …
Artikel -
Wetenschappelijk rekentoestel van BookWidgets gebruiken: Handleiding
Dit is een handleiding bij het wetenschappelijk rekentoestel van BookWidgets. De leerlingen vinden dit initieel niet zo een handig rekentoestel omdat ze het niet gewoon zijn hier mee te werken en er vrij veel knoppen op staan die ze niet …
Downloadbaar lesmateriaalLeerkracht -
De vulgreep gebruiken in Excel: Stappenplan
Leer stapsgewijs de vulgreep gebruiken in Excel.
Downloadbaar lesmateriaal (3)Leerkracht -
SDG index: Dashboards
Dit dashboard monitort de mondiale evolutie van de sustainable development goals (SDG). Je kan per land visuele data opvragen en vergelijken. Om bv. op die manier onder meer:
- analyses op te stellen
- prioriteiten te bepalen
- acties te ontwerpen
WebsiteLeerkracht -
Word een WaterWijze klas of school: Traject
Word een WaterWijze klas of school vanaf september 2024. Ga samen de uitdaging aan om leerlingen duurzame keuzes te leren maken en zo hun watervoetafdruk te verkleinen op school wat betreft voeding, kledij, papier, direct water ... Zo dragen we …
tot
Nascholing of activiteit -
Bring Innovation to life: Project InnoVET
Binnen dit InnoVET-project kunnen leerkrachten op een projectmatige manier hun leerplandoelstellingen bereiken door zich tegelijk te professionaliseren in thema’s die ze voor zichzelf én hun leerlingen belangrijk vinden. De scholen …
Artikel